Wat gebeurt er op wereldschaal?

Hebt u ook gemerkt dat de koffieprijzen stijgen? Daar zijn meerdere redenen voor, waaronder de volgende: koffie is enorm gevoelig voor schommelingen in temperatuur en regenval, en daardoor worden de koffieboeren enorm beïnvloedt door klimaatverandering. Om die reden is vorig jaar de oogst in Vietnam en Brazilië - de grootste koffieproducten ter wereld - mislukt. Tegelijkertijd, door de wereldwijde politieke onrust investeren meer investeerders in koffie. Het gevolg? De prijzen stijgen.

Wat gebeurt er op een kleine schaal?

Het loon van de meeste boeren in Colombia hangt af van Wallstreet. Waanzin toch? Dat betekent dat nu de prijzen hoger zijn, de boeren ook meer verdienen. Dat betekent ook dat als de prijzen weer dalen, de boeren minder verdienen. De prijzen schommelen meestal tussen de 1 en 4 euro per kilo koffie (zie hier). Weinig financiële stabiliteit dus. Het gevolg is dat boeren enorm afhankelijk zijn van iedere oogst en zich daardoor niet kunnen richten op de lange-termijn duurzaamheid van hun boerderij. Vaak verschraalt de grond en vermindert de oogst, maar er is geen manier om deze cyclus te doorbreken.

Inzicht in de Supply Chain

De koffie die u bij ons koopt komt direct van de boer. Door de fysieke afstand tussen de boer en u werken we samen met enkele partijen. Met internationale handel ontkom je daar eigenlijk niet aan, maar wij willen daar transparant in zijn - het grootste deel van de prijs beland bij de boer in Colombia, maar een deel gaat ook naar DHL, de Federatie van Koffieboeren in Colombia, en naar legale vereisten. En waarvoor is VandeBoer dan nodig? VandeBoer regelt de legale, financiële, en logistieke kant van de verscheping van de koffie om zo de Colombiaanse boer in hun kracht te zetten.

Vragen? Stel gerust een bericht!

Screenshot 2025-07-30 at 2.09.55 p.m..png

Bij grote koffieverkopers zoals Douwe Egberts gaat ongeveer tien procent van de prijs naar het land van herkomst - de rest daarvan blijft in Nederland. Daardoor blijven de koffieboeren arm én meer afhankelijk van een systeem dat hen niet voldoende betaald. Deels daarom zie je momenteel ook dat de jonge generatie het platteland voor de stad verlaat.

Historie

Van origine komt koffie uit Ethiopië. Volgens de legende merkte een geitenherder genaamd Kahldi dat zijn geiten enorm opgewekt waren na het eten van de koffiestruik. Hij plukte een paar besjes, probeerde ze, en zo begon de mens koffie te drinken. In de eeuwen daarna verspreidde de traditie zich door het Middenoosten - Yemen. Op de Arabische Peninsula werd koffie voor het eerst verbouwd, en gebruikte monniken de koffiebonen om hun concentratie te verbeteren tijdens het bidden. In 1616 werd de eerste koffieplant vanuit Yemen naar de Amsterdamse Botanische tuinen verscheept, waar het een eeuw bleef. In die eeuw groeide de vraag naar koffie in heel Europa, dus werd veel koffie vanuit Yemen naar Europa verscheept. In diezelfde eeuw bracht de VOC koffie naar India en Indonesië, in de hoop daar koffie te kunnen produceren. In Java lukte het uiteindelijk.

Screenshot 2025-08-14 at 9.03.27 a.m..png

In de 17de eeuw werden, volgens een mythe, een aantal koffiebonen van de koffie plant in de Amsterdamse botanische tuinen gestolen, en in een boeket rozen aan Lodewijk XV aangeboden. In werkelijkheid was het waarschijnlijk een levende plant. In ieder geval, vanaf 1710 begonnen Nederland en Frankrijk koffie in de Nieuwe Wereld te verspreiden. Daar werden vele koffie plantages opgezet en bemand, waardoor koffie voor veel meer mensen in Europa betaalbaar werd. De duistere zijde hiervan is dat koffie-productie voor eeuwen verweven is geweest met kolonialisme en slavernij.

Sindsdien is slavernij natuurlijk afgeschaft, maar nog steeds eindigt maar een heel klein deel van de wereldwijde koffieopbrengsten bij de mensen die het produceren. Vaak beland ongeveer 1 van de 15 USD bij de boer zelf, de rest gaat naar de exporteurs, naar de branderijen (vaak in Nederland), en naar de verkopers. (Voor meer detail, zie LINK.) Dit zorgt dat de boeren in armoede blijven, en dat de grote bedrijven een flinke marge behouden. Zo blijft het uit balans.

Sinds Fairtrade is er meer bewustzijn rondom dit alles. Mensen weten wat er aan de andere kant van de wereld gebeurt, en doen hun best om eerlijke handel te ondersteunen. In Nederland, waar ook de Fairtrade-beweging is begonnen, zijn er steeds meer initiatieven die op dit thema voortbouwen, denk ook aan CSA's.

Klimaatverandering

Naast het koloniale verleden en de consequente armoede worden veel koffieboerderijen geraakt door klimaatverandering. In de queeste naar hogere productie hebben veel boerderijen hun bomen gekapt - koffie is van origine schaduw-minnend. Daarnaast is het gebruikelijk meststoffen en pesticiden te gebruiken voor de productie. Enkele decennia later hebben vele boerderijen last van bodemerosie, bodem-moeheid, en een steeds meer toxische bodem. Net als in Nederland is het lastig dat tij te keren door constante druk om geld te verdienen. Op de lange termijn is deze "poverty trap" niet duurzaam en verslechterd de situatie zich.

Tegelijkertijd zijn Colombiaanse koffieboeren enorm gehecht aan hun tradities, aan de manier waarop oma boerde. Hierdoor staan ze weinig open voor verandering, terwijl de globale context wel veranderd. Klimaatverandering en de consequente droogte en hitte beïnvloeden koffieproductie enorm. Koffie wil een temperatuur van rond de 20 graden, dus wordt het van oudsher in de bergen geteeld. In Colombia zie je nu al dat boerderijen langzaam de heuvel op klimmen, op zoek naar de juiste temperatuur. Andere boeren herplanten de bomen die ze voorheen hebben omgekapt, om een beter klimaat voor de koffie te creëren. Maar dat kost tijd, en op de korte termijn doet dat de productie niet ten goede.

Daarnaast hebben koffieboeren weinig sociaal vangnet, vaak geen verzekering, waardoor elke mislukte oogst gevaarlijk is. De boeren die ik heb ontmoet passen zich daar aan aan, doen hun best zich daarop aan te passen. Alsnog lonkt het gevaar van klimaatverandering, zonder dat er is een duidelijke oplossing is.

Triple Bottom Line-accounting (People, Planet, Profit)

Al is er geen duidelijke oplossing hebben we wel een duidelijke richting: agro-ecologische koffie, direct van de boer. Zo creëren wij een markt voor boeren die de transitie naar biologisch boeren willen omarmen. Om onszelf verantwoordelijk te houden gebruiken wij het Triple Bottom Line-framework, en geven wij u en de Colombiaanse boeren een zegje in ons doen en laten. Zo streven wij de verdiensten van de koffieproductie terug te brengen naar hun origine - de boer.

De praktijk is altijd ingewikkelder dan de theorie, dus hier een korte uitleg van hoe dit eruit gaat zien:

De helft van de prijs gaat sowieso naar de boer. In totaal gaat dus 10 euro direct naar de Colombiaanse koffieboer en 2,50 naar uw CSA-boer. Zo draagt u bij aan duurzame landbouw aan beiden kanten van de wereld.
De andere helft wordt gebruikt om de koffie vanuit Colombia bij u thuis te krijgen. In de toekomst zullen de kosten waarschijnlijk dalen, maar als opstartend bedrijf ontkom je hier niet aan.
De winstmarge wordt verdeeld over alle stakeholders - uw boer in Colombia, uw CSA-boer en alles daar tussen in.
Ons accounting-systeem houdt bij hoeveel CO2 er wordt veroorzaakt door transport. In de toekomst zullen wij een manier zoeken om dat te verminderen of te compenseren.
Dit alles wordt met u en de Colombiaanse boer gedeeld, zodat iedereen weet hoe en wat.

(Dit onderdeel is nog in de "aanbouw", maar meer details zullen volgen.)

Start-up

De rest van de website is nog in de "aanbouw". Van de Boer is een beginnende start-up, dus wij ontdekken nog hoe dit werkt. Gedurende ons groeiproces zullen wij continue updates en verbeteringen toevoegen aan het business model.